Sense of belonging

Ik kan me een les maatschappijwetenschappen nog heel goed herinneren. Ik zit in de klas en de leraar laat een filmpje zien over de Chinese politiek. Het gaat over China die haar invloed wereldwijd probeert te vergroten. Terwijl mijn klasgenoten verder discussiëren, ben ik stil. Mijn gedachten dwalen af en ik voel me aangesproken. Ik krijg zelfs bijna het gevoel dat ik me moet verontschuldigen, want het is toch helemaal niet goed dat China haar invloed wil vergroten?

 

Misschien herken je bovenstaande situatie, of een soortgelijke situatie, en vind je het ook lastig om om te gaan met negatieve berichtgeving/informatie over China. Als geadopteerden hebben we met elkaar gemeen dat er een breuk is geweest met onze biologisch ouders. Vervolgens zijn we verbonden aan een nieuwe gezinssituatie in een ander land met een andere cultuur. Hierdoor kan het ervaren van sense of belonging (letterlijk vertaald: saamhorigheidsgevoel) uitdagend zijn. Met sense of belonging wordt bedoeld dat iemand zich betrokken en geïntegreerd voelt in een systeem of omgeving. Het gaat om een gevoel van acceptatie, erbij horen, thuis voelen en verbondenheid. Het ervaren van sense of belonging is van groot belang voor het welzijn van een persoon.

 

In 1943 bedacht Abraham Maslow de ‘sense of belonging theory’. In deze theorie beschrijft Maslow vijf universele menselijke basisbehoeften: primaire fysieke behoeften, bestaanszekerheid, sociale behoefte, erkenning en zelfontplooiing. Maslow gaat ervan uit dat elk mens eerst de primaire fysieke behoeften op orde moet hebben om zich te kunnen richten op bestaanszekerheid, de bestaanszekerheid op orde moet hebben om zich te kunnen op de sociale behoefte enzovoort.

Bij geadopteerden is het derde punt van belang. Op het moment dat de primaire fysieke behoeften en bestaanszekerheid in orde zijn, is de sociale behoefte belangrijk. Ook volgens verschillende latere studies over dit onderwerp is de behoefte om bij een groep te horen, de derde basisbehoefte, het belangrijkst.[1] Dit, terwijl het ervaren van een sense of belonging juist voor geadopteerden uitdagend kan zijn (Hagerty et. al., 1992). Misschien voel jij je ook wel meer Chinees dan Nederlands, of juist andersom, maar zien anderen mensen jou niet op die manier. Dit hangt ook samen met identiteit. Identiteit is het beeld dat iemand van zichzelf heeft, het beeld dat hij uitdraagt en anderen voorhoudt. Het beeld hoe hij zich kenmerkend beschouwd. Dit is afgeleid van zijn perceptie over groep(en) waar hij juist wel of niet deel van uitmaakt.[2] In dit  artikel is daar al meer over geschreven.

 

Een ander model dat te maken heeft met sense of belonging is de adoptiedriehoek. Deze is minder oud dan de sense of belonging theory van Maslow en gaat ervan uit dat drie factoren met elkaar in verbinding staan: de geadopteerde, de adoptieouders en de geboorteouders. Het maakt duidelijk dat adoptie om verbinden (dat wat belangrijk is voor iemands welzijn) gaat, in plaats van over verbreken. Een kritiekpunt is wel dat de adoptiedriehoek een te harmonieus beeld kan geven van de relatie tussen de betrokken partijen en dat het idee openheid gecreëerd kan worden door tijd en inzet. Helaas kun je emotionele verbondenheid tussen mensen niet afdwingen, dus is dit model niet altijd realistisch.[3]

De drie hoeken (de geadopteerde, de adoptieouders en de geboorteouders)  zijn op zichzelf allemaal omringd door een context. De verschillende contexten van deze actoren (de drie partijen die betrokken zijn bij deze driehoek) kunnen elkaar deels overlappen. Zo kunnen familieleden van de adoptieouders ook het kind beïnvloeden, in zowel positieve als negatieve zin. De contexten van de geboorteouders en adoptieouders overlapt door de adoptie van het kind en er zijn overlappingen die samenhangen met wetgeving inzake adoptie.[4] Tegelijkertijd staan contexten nooit helemaal vast, want in het leven kunnen dingen veranderen.[5] Hierdoor kan het zijn dat je je in de ene levensfase meer bezig bent met het thema ‘sense of belonging’ dan in een andere levensfase.

Bronnen

[1] Redactie, Sense of Belonging: Characteristics, Importance and Examples. In: Its Psychology, 24-02-2019.

[2] Schra L., Veldman M., Van der Veen D, Maatschappijwetenschappen vwo lesboek. In: Seneca, 06-2020.

[3] De adoptiedriehoek. In: Steunpunt Adoptie.

[4] De adoptiedriehoek. In: Steunpunt Adoptie.

[5] Anna, Veranderingen in het leven. In: InfoNu, 23-09-2016.

Adoptiepedia, identiteitscrisis