Hoe ga je met racisme om?

Het is pijnlijk om afgewezen te worden om wie je bent of hoe je eruitziet. Misschien voel je je verdrietig, machteloos of woedend. Als je het gevoel hebt dat je gediscrimineerd wordt, dan kun je verschillende dingen doen.

In het moment

Allereerst is het belangrijk dat je jezelf veilig voelt in de situatie om op de andere persoon te kunnen reageren. Voel je je bedreigd of wil je een discussie vermijden? Loop dan weg of probeer het onderwerp te veranderen. Als je je veilig voelt in de situatie, raadt Adoptiepedia je aan om zoveel mogelijk op racistische uitspraken of gedragingen te reageren. Hierdoor maak je racisme kenbaar en laat je zien dat racisme niet door de beugel kan.

Als je eenmaal besloten hebt om te reageren, dan is het goed om te vragen waarom die persoon zoiets zegt of doet. Probeer te ontdekken waar de opmerking vandaan komt. Dit kan je doen door de LSD-methode te gebruiken: Luisteren, Samenvatten, Doorvragen.¹ Bij deze
gesprekstechniek is het belangrijk om eerst aandachtig te luisteren naar de persoon die aan  het woord is. Probeer dit daarna kort samen te vatten en stel bijvoorbeeld vragen over het dagelijks leven van de andere persoon, spreken ze uit eigen ervaring of komt dit uit een (ongegrond) vooroordeel? Stel ook een tegenvraag zoals: “Waarom zeg je dat?” of ‘’Wat bedoel je hiermee?’’. Dit dwingt de ander om op zichzelf te reflecteren en geeft de ander ook de kans om zichzelf te herstellen.²

Probeer in je reactie een neutrale toon te gebruiken en laat beschuldigingen en verontwaardiging achterwege. Dit kan soms moeilijk zijn, omdat de racistische of stereotyperende opmerkingen vaak emotionele reacties kunnen oproepen. Toch is dit wel belangrijk om zo een open gesprek aan te kunnen gaan.

Sla de persoon niet plat met tegenargumenten en cijfers. Vaak komen de racistische opmerkingen voort uit (irrationele) vooroordelen.³ Daardoor is het dus ook moeilijk om opmerkingen rationeel onderuit te halen. Dit betekent echter niet dat het gesprek aangaan zinloos is. Door het gesprek aan te gaan geef je je grenzen aan en laat je zien dat dit niet normaal is. In plaats daarvan kan het helpen om te beschrijven wat deze opmerking of dit gedrag met jou doet. Vaak staat de andere persoon niet stil bij wat het gedrag veroorzaakt bij degene die wordt gediscrimineerd. Door naar jouw verhaal te luisteren, kan de andere persoon zich gaan inleven in jouw kant van het verhaal, waardoor er bij hen sympathie kan ontstaan. Dit kan vervolgens vooroordelen verminderen en toekomstige discriminatie voorkomen.⁴ 

Wat doen als omstander?

Wat doe je als je zelf niet het slachtoffer bent van discriminatie, maar je het wel ziet gebeuren? Ook als omstander is het belangrijk om op discriminatie te reageren. Zie je bijvoorbeeld dat je vriend of vriendin een discriminerende opmerking tegen iemand anders maakt? Probeer daar dan zo veel mogelijk iets van te zeggen. Zo laat je namelijk zien dat je discriminatie afkeurt. Zo kan je proberen bewustwording te stimuleren bij degene die discrimineert. Dit kan bijvoorbeeld door te vragen: “Vaak hebben mensen die discriminerende opmerkingen maken namelijk wel normen en waarden die er van uit gaan dat anderen gelijk zijn, maar laten ze dat op dat moment niet zien.⁵ Door te zeggen dat je ‘hen niet zo kent’ activeer je hun positieve normen en waarden, dwing je hen te reflecteren en bewust te worden van hun (impliciete) vooroordelen. Daarnaast kan je ook hun inlevingsgevoel proberen te stimuleren door te vragen: “zou zeggen?’’ Daarnaast is het belangrijk om degene die gediscrimineerd wordt een luisterend oor aan te bieden en kan je aangeven dat er een melding van discriminatie kan worden gedaan.

Steun zoeken

Ook nadat het incident is gebeurd, kan het helpen om hier met anderen over te praten. Zo kan je troost en begrip zoeken bij personen waarbij je je comfortabel voelt, zoals je (adoptie)ouders, familie of vrienden. Uit een Amerikaans onderzoek⁶ blijkt dat adoptieouders het racisme dat geadopteerden meemaken veelal onderschatten. Daarom is het als geadopteerde goed om hier met je adoptieouders over te praten, zodat ze hier bewust van zijn en je kunnen steunen.

Het gesprek aangaan is soms lastig voor beide partijen: als geadopteerde voel je je soms niet begrepen, maar voor de andere partij kan racisme een ongemakkelijk onderwerp zijn. Daarnaast kan het voor de geadopteerde ook emotionele reacties oproepen. Toch is het belangrijk om hierover met anderen het gesprek aan te gaan. Leg ze jouw ervaringen daarom op een rustig moment eens uit. Dit hoeft niet in één gesprek te gebeuren, je kan het natuurlijk ook in kleine stapjes doen. Zo leg je bijvoorbeeld elke keer een ander aspect of een andere ervaring uit. Voordat je het gesprek aangaat is het goed om te bedenken wat je uit het gesprek wilt halen.⁷ Wil je alleen je hart luchten? Of wil je dat je ouders, familie of vrienden je begrijpen en ondersteunen bij het vinden van een oplossing? Door hier vooraf over na te denken, kan je het gesprek doelgerichter voeren.

Meld discriminatie en racisme!

Word je zelf racistisch nageroepen of buitengesloten vanwege je Aziatische afkomst of uiterlijk? Meld discriminatie via de app Discriminatiemelder (Appstore of Playstore) of bij een antidiscriminatiebureau bij jou in de buurt. Ook als je niet zelf degene bent die gediscrimineerd wordt, kun je een melding maken bij een antidiscriminatiebureau. Bijvoorbeeld als je een vriend(in) of familielid hebt die racistisch bejegend wordt. Het is niet alleen belangrijk om de omvang van racisme beter in kaart te brengen, maar ook kun je advies vragen over hoe je kan omgaan met de situatie.