China is het land van de grote metropolen, innovatieve technologieën, prachtige natuur, heerlijk eten en mooie culturele bezienswaardigheden. Er valt zoveel over dit land te ontdekken, waar moet je beginnen? Binnenkort worden hier verschillende pagina’s vol informatie over China beschikbaar!
Kun je niet wachten? Kijk gerust bij een van de andere onderwerpen of op Instagram.
Wanneer de biologische ouders openstaan voor een reünie:
De maatschappelijk werkers nemen contact op met de biologische ouders en geadopteerde om verwachtingen te matchen en de doelen van de reünie te bespreken (d.m.v. brieven, e-mails, face-to-face contact).
Wanneer de biologische ouders niet openstaan voor een reünie of wanneer er geen contact gelegd kan worden met de biologische ouders:
Er is geen ontmoeting mogelijk. De maatschappelijk werkers nemen contact met de geadopteerde op en bieden extra hulp waar nodig (e.g. counseling service).
De weeshuizen en adoptieorganisaties houden over het algemeen gegevens van de geadopteerden bij in hun archieven. Hieronder valt informatie zoals een medisch rapport met gegevens zoals: de geboortedatum (als deze bekend is), geboorteplaats of gevonden plaats (als deze bekend is), nationaliteit, Chinese naam en Nederlandse naam en de namen van de biologische ouders (als deze bekend zijn). Er zijn dus al heel wat gegevens beschikbaar over de geadopteerden.
Wanneer geadopteerden graag een ontmoeting willen met hun biologische ouders zijn er aanmeldingsformulieren en andere vragenlijsten aanwezig. Ter voorbereiding op de ontmoeting zijn er vaak al documenten beschikbaar voor de Taiwanees geadopteerden over hun biologische ouders, wanneer de biologische ouders instemmen met een ontmoeting. Denk bijvoorbeeld aan een korte introductie en foto’s.
Er is bij het regelen van een ontmoeting meestal veel over de achtergrond van de biologische moeder bekend en in sommige gevallen ook over de biologische vader. Denk hierbij aan persoonlijke gegevens zoals naam, leeftijd en adres. Dit maakt het makkelijker om de biologische ouders op te zoeken en contact met ze te leggen door adoptieorganisaties.
De rol van weeshuizen bij een ontmoeting tussen Taiwanees geadopteerden en hun biologische familie draait vooral om het bieden van de benodigde informatie van de Taiwanees geadopteerden en de biologische ouders. Denk hierbij aan geboorteaktes en adoptiepapieren. Maar ook het regelen van een ontmoeting. De weeshuizen hebben gegevens van de biologische ouders, voornamelijk de biologische moeders, maar soms ook de vader, dat kan worden gebruikt om de biologische ouders op te zoeken en contact met ze op te nemen. Er zijn ook weeshuizen die de ontmoeting organiseren en de biologische ouders opzoeken en benaderen op verzoek van de geadopteerde of adoptieouders. Zie hieronder een uitgebreider overzicht van dit proces.
De rol van weeshuizen bij een ontmoeting tussen Taiwanees geadopteerden en hun biologische familie draait vooral om het bieden van de benodigde informatie van de Taiwanees geadopteerden en de biologische ouders. Denk hierbij aan geboorteaktes en adoptiepapieren. Maar ook het regelen van een ontmoeting. De weeshuizen hebben gegevens van de biologische ouders, voornamelijk de biologische moeders, maar soms ook de vader, dat kan worden gebruikt om de biologische ouders op te zoeken en contact met ze op te nemen. Er zijn ook weeshuizen die de ontmoeting organiseren en de biologische ouders opzoeken en benaderen op verzoek van de geadopteerde of adoptieouders. Zie hieronder een uitgebreider overzicht van dit proces.
Een depressieve gemoedstoestand is constant aanwezige somberheid, dat elke maand voor gedurende minimaal 2 weken achter elkaar terugkomt. Vaak wordt dit in vermoeidheid geuit. Dan heb je weinig tot geen energie. Verder kan het zijn dat er duidelijk verminderde interesse of plezier in (bijna) alle activiteiten is.
Bij een depressie zie je ook regelmatig dat mensen veel aankomen of juist gewicht verliezen. Het kan wel betekenen dat je bijvoorbeeld veel onrustige lichamelijke bewegingen maakt of juist vertraagde bewegingen.
Je kan ook gevoelens van waardeloosheid of schuldgevoelens ontwikkelen, zonder duidelijke reden. Daarnaast hebben mensen vaak ook verminderd vermogen om te denken of zich te kunnen concentreren en zijn zij besluitloosheid, niks kan hen echt meer schelen.
Mensen met een depressie kunnen terugkerende gedachten over de dood, suïcidale gedachten zonder plan, of een plan voor of poging tot suïcide hebben (PsyQ, z.d; Gazzaniga, z.d.). Het zal je misschien niet verbazen dat geadopteerden een hoger risico lopen op mentale gezondheidsproblemen in vergelijking met niet-geadopteerden van dezelfde leeftijd (Tieman et al., 2005). Van deze problemen zijn vooral depressie- en angstsymptomen veelvoorkomend (Elovainio et al., 2018). In de literatuur is er weinig bekend over de impact van de verlating op de baby. Deze impact wordt helaas vaak onderschat, met als gevolg dat men soms niet begrijpt dat een kind dit ervaart als een verlies en hierom moet rouwen. Dieper ingaand op depressie, kan onverwerkte rouw depressiesymptomen versterken. Hierbij is het ook belangrijk om te vermelden dat verlies niet direct samenhangt met depressie. Wel is het zo dat de manier waarop je met verlies omgaat, gerelateerd is aan depressie (Zisook & DeVaul, 1983). Dat wil overigens niet zeggen dat een slechte manier van omgaan met verlies een depressie kan veroorzaken. De oorzaak van een depressie is namelijk een combinatie van biologische, psychologische en sociale factoren (Engel, 1977)
Elovainio, M., Hakulinen, C., Pulkki-Råback, L., Raaska, H., & Lapinleimu, H. (2018). The Network Structure of Childhood Psychopathology in International Adoptees. Journal of Child and Family Studies, 27, 2161–2170. https://doi.org/10.1007/s10826-018-1046-z
Engel, G. (1977). The need for a new medical model: a challenge for biomedicine. Science, 196, 129–136. https://doi.org/10.1126/science.847460
Tieman, W., van der Ende, J., & Verhulst, F. C. (2005). Psychiatric Disorders in Young Adult Intercountry Adoptees: An Epidemiological Study. American Journal of Psychiatry, 162, 592–598. https://doi.org/10.1176/appi.ajp.162.3.592
Zisook, S., & DeVaul, R. A. (1983). Grief, unresolved grief, and depression. Psychosomatics, 24, 247–256. https://doi.org/10.1016/s0033-3182(83)73227-5
Ons lichaam reageert op stressvolle gebeurtenissen met het vecht-vlucht response. Dit is een combinatie van fysiologische en psychologische reacties die je lichaam in staat stelt om met een externe dreiging om te gaan (Cannon, 1929). In een (levens)bedreigende situatie is deze response nuttig, maar als de dreiging weg is kan deze stress-response aan blijven houden. Dit is het geval bij veel angst-gerelateerde stoornissen, waaronder dus ook PTSS (American Psychiatric Association, 2013).
Volgens Psychologen Nederland (z.d.) kan er een trauma ontstaan wanneer men één of meerdere schokkende gebeurtenissen heeft meegemaakt. Door deze traumatische ervaringen kan je problemen ervaren in de omgang met niet alleen jezelf, maar ook met anderen. Dit kan zich uiten op verschillende manieren:
Wat als een traumatische gebeurtenis wordt gezien, is voor iedereen verschillend. Zo kan het kwijtraken van een favoriete knuffel net zo traumatisch zijn als het getuige zijn van een ongeluk. Dit is per persoon verschillend.
Posttraumatische stressstoornis (PTSS):
Een trauma is het meemaken van extreem schokkende gebeurtenis(sen). Echter, het kan ook zijn dat je na deze schokkende gebeurtenissen klachten blijft behouden. Dit noemen we dan PTTS (APA, 2013). Dan blijven de klachten langer dan een maand aanhouden en kan je regelmatig last hebben van nachtmerries. Ook kun je last hebben van flashbacks en hypervigilantie, constant op je hoede zijn.
De nare herinneringen blijven zich opdringen, terwijl je er juist niet meer aan wilt denken. Hierdoor kun je je somber of zelfs wanhopig gaan voelen, problemen krijgen met slapen, schrikachtig en angstig zijn, maar ook boos of zelfs agressief. PTSS-klachten zijn ernstige klachten die grote invloed kunnen hebben op hoe je in het dagelijks leven functioneert (Psychologen Nederland, z.d.).
PTSS dekt niet volledig alle problemen die er bij adoptie spelen. Zo kan het adoptietrauma invloed hebben op de ontwikkeling van bepaalde hersenstructuren die onder andere te maken hebben met sociale groei en geheugen (Pynoos et al., 1999). Daarom zijn er op dit moment onderzoeken gaande naar een andere diagnoses, namelijk Developmental Trauma Disorder (DTD) en Complex-PTSD. Deze suggestie hebben wetenschappers gedaan, omdat dit een vollediger geeft van de problematiek rond “complex childhood trauma” (waaronder adoptie bijv.). In het verslag van Sar (2011) kan je er meer informatie over vinden.
Vanaf het moment dat je in de baarmoeder zit, begint de hechting al. Als je eenmaal geboren bent en je ouders jou kunnen vasthouden, begint er een nieuwe hechting tussen je ouders en jou (en eventueel broertjes en/of zusjes). Dit geldt voor iedereen. Het kan soms zijn dat de hechting niet liefdevol verloopt of dat je hier al een trauma oploopt.
Iedereen met wie je in contact komt heb je een andere (hechting) relatie. In het algemeen kan je spreken van een veilige of onveilige hechting.
Adoptie
Een geadopteerde die geen veilige hechting doorgemaakt heeft, kan problemen ervaren in de relatie met zijn/haar adoptieouder(s), vrienden of partner. Geadopteerden kunnen door hun eerste hechting ook een onveilige hechting doorgemaakt hebben. Door het hebben van een onveilige hechting kunnen ze het bijvoorbeeld lastig vinden om intieme of diepgaande relaties aan te gaan, omdat ze bang zijn om (emotioneel) pijn te worden gedaan. Verlatingsangst en bindingangst zijn termen die hier ook wel eens bij gebruikt worden. Iemand met bindingsangst heeft veel moeite om zich aan iemand te hechten. Als het contact emotioneel of fysiek te dichtbij komt (te intiem wordt), nemen ze afstand waardoor contacten oppervlakkig blijven. Iemand met verlatingsangst is bang om verlaten te worden door de mensen om wie zij geven en aan wie zij gehecht zijn (ouders, een partner). Iemand met verlatingsangst vindt het moeilijk om een ander te vertrouwen en te geloven dat de ander niet weg zal gaan en hem zal afwijzen en verlaten.[1].
Deze gedachten/angsten kunnen ervoor zorgen dat iemand zelf saboterend gedrag laat zien naar de persoon waar hij om geeft zodat de ander de relatie wel móet verbreken. Bijvoorbeeld het starten van een ruzie zonder dat er een goede aanleiding is: het wegduwen van een ander. Of juist het claimen van iemand: heel erg letten op wat die persoon doet en steeds bij die persoon willen zijn en boos worden als de ander niet met hen wil zijn. [2].
Het is pijnlijk om afgewezen te worden om wie je bent of hoe je eruitziet. Misschien voel je je verdrietig, machteloos of woedend. Als je het gevoel hebt dat je gediscrimineerd wordt, dan kun je verschillende dingen doen.
In het moment
Allereerst is het belangrijk dat je jezelf veilig voelt in de situatie om op de andere persoon te kunnen reageren. Voel je je bedreigd of wil je een discussie vermijden? Loop dan weg of probeer het onderwerp te veranderen. Als je je veilig voelt in de situatie, raadt Adoptiepedia je aan om zoveel mogelijk op racistische uitspraken of gedragingen te reageren. Hierdoor maak je racisme kenbaar en laat je zien dat racisme niet door de beugel kan.
Als je eenmaal besloten hebt om te reageren, dan is het goed om te vragen waarom die persoon zoiets zegt of doet. Probeer te ontdekken waar de opmerking vandaan komt. Dit kan je doen door de LSD-methode te gebruiken: Luisteren, Samenvatten, Doorvragen.¹ Bij deze
gesprekstechniek is het belangrijk om eerst aandachtig te luisteren naar de persoon die aan het woord is. Probeer dit daarna kort samen te vatten en stel bijvoorbeeld vragen over het dagelijks leven van de andere persoon, spreken ze uit eigen ervaring of komt dit uit een (ongegrond) vooroordeel? Stel ook een tegenvraag zoals: “Waarom zeg je dat?” of ‘’Wat bedoel je hiermee?’’. Dit dwingt de ander om op zichzelf te reflecteren en geeft de ander ook de kans om zichzelf te herstellen.²
Probeer in je reactie een neutrale toon te gebruiken en laat beschuldigingen en verontwaardiging achterwege. Dit kan soms moeilijk zijn, omdat de racistische of stereotyperende opmerkingen vaak emotionele reacties kunnen oproepen. Toch is dit wel belangrijk om zo een open gesprek aan te kunnen gaan.
Sla de persoon niet plat met tegenargumenten en cijfers. Vaak komen de racistische opmerkingen voort uit (irrationele) vooroordelen.³ Daardoor is het dus ook moeilijk om opmerkingen rationeel onderuit te halen. Dit betekent echter niet dat het gesprek aangaan zinloos is. Door het gesprek aan te gaan geef je je grenzen aan en laat je zien dat dit niet normaal is. In plaats daarvan kan het helpen om te beschrijven wat deze opmerking of dit gedrag met jou doet. Vaak staat de andere persoon niet stil bij wat het gedrag veroorzaakt bij degene die wordt gediscrimineerd. Door naar jouw verhaal te luisteren, kan de andere persoon zich gaan inleven in jouw kant van het verhaal, waardoor er bij hen sympathie kan ontstaan. Dit kan vervolgens vooroordelen verminderen en toekomstige discriminatie voorkomen.⁴
Wat doen als omstander?
Wat doe je als je zelf niet het slachtoffer bent van discriminatie, maar je het wel ziet gebeuren? Ook als omstander is het belangrijk om op discriminatie te reageren. Zie je bijvoorbeeld dat je vriend of vriendin een discriminerende opmerking tegen iemand anders maakt? Probeer daar dan zo veel mogelijk iets van te zeggen. Zo laat je namelijk zien dat je discriminatie afkeurt. Zo kan je proberen bewustwording te stimuleren bij degene die discrimineert. Dit kan bijvoorbeeld door te vragen: “Vaak hebben mensen die discriminerende opmerkingen maken namelijk wel normen en waarden die er van uit gaan dat anderen gelijk zijn, maar laten ze dat op dat moment niet zien.⁵ Door te zeggen dat je ‘hen niet zo kent’ activeer je hun positieve normen en waarden, dwing je hen te reflecteren en bewust te worden van hun (impliciete) vooroordelen. Daarnaast kan je ook hun inlevingsgevoel proberen te stimuleren door te vragen: “zou zeggen?’’ Daarnaast is het belangrijk om degene die gediscrimineerd wordt een luisterend oor aan te bieden en kan je aangeven dat er een melding van discriminatie kan worden gedaan.
Steun zoeken
Ook nadat het incident is gebeurd, kan het helpen om hier met anderen over te praten. Zo kan je troost en begrip zoeken bij personen waarbij je je comfortabel voelt, zoals je (adoptie)ouders, familie of vrienden. Uit een Amerikaans onderzoek⁶ blijkt dat adoptieouders het racisme dat geadopteerden meemaken veelal onderschatten. Daarom is het als geadopteerde goed om hier met je adoptieouders over te praten, zodat ze hier bewust van zijn en je kunnen steunen.
Het gesprek aangaan is soms lastig voor beide partijen: als geadopteerde voel je je soms niet begrepen, maar voor de andere partij kan racisme een ongemakkelijk onderwerp zijn. Daarnaast kan het voor de geadopteerde ook emotionele reacties oproepen. Toch is het belangrijk om hierover met anderen het gesprek aan te gaan. Leg ze jouw ervaringen daarom op een rustig moment eens uit. Dit hoeft niet in één gesprek te gebeuren, je kan het natuurlijk ook in kleine stapjes doen. Zo leg je bijvoorbeeld elke keer een ander aspect of een andere ervaring uit. Voordat je het gesprek aangaat is het goed om te bedenken wat je uit het gesprek wilt halen.⁷ Wil je alleen je hart luchten? Of wil je dat je ouders, familie of vrienden je begrijpen en ondersteunen bij het vinden van een oplossing? Door hier vooraf over na te denken, kan je het gesprek doelgerichter voeren.
Meld discriminatie en racisme!
Word je zelf racistisch nageroepen of buitengesloten vanwege je Aziatische afkomst of uiterlijk? Meld discriminatie via de app Discriminatiemelder (Appstore of Playstore) of bij een antidiscriminatiebureau bij jou in de buurt. Ook als je niet zelf degene bent die gediscrimineerd wordt, kun je een melding maken bij een antidiscriminatiebureau. Bijvoorbeeld als je een vriend(in) of familielid hebt die racistisch bejegend wordt. Het is niet alleen belangrijk om de omvang van racisme beter in kaart te brengen, maar ook kun je advies vragen over hoe je kan omgaan met de situatie.
1 https://www.annefrank.org/nl/educatie/tips-voor-docenten/omgaan-met-vooroordelen-en-discriminatie-deklas/
2 http://practicumav.nl/presenteren/interview.html
3 https://www.kis.nl/sites/default/files/4999/dos_en_donts_in_het_tegengaan_van_discriminatie.pdf
4 https://www.kis.nl/sites/default/files/wat-werkt-bij-het-verminderen-van-discriminatie-def_0.pdf
6 Langrehr, K. J., Morgan, S. K., Ross, J., Oh, M., & Chong, W. W. (2019). Racist experiences,
openness to discussing racism, and attitudes toward ethnic heritage activities: Adoptee–parent
discrepancies. Asian American Journal of Psychology, 10(2), 91.
7 https://www.npr.org/2020/06/09/873054935/want-to-have-better-conversations-about-racism-withyour-parents-heres-how
Als het in de media over racisme gaat, hoor je vaak verschillende termen voorbijkomen zoals stereotype, vooroordelen en micro-agressies. Maar wat betekenen deze termen nou eigenlijk? Hieronder lees je wat er met deze termen bedoeld wordt.
Discriminatie betekent iemand of een bepaalde groep mensen anders behandelen, achterstellen of uitsluiten op grond van kenmerken die er in die situatie niet toe doen.¹ Volgens de Nederlandse grondwet is discriminatie verboden op grond van afkomst, huidskleur (ras), godsdienst, leeftijd, seksuele geaardheid, sekse, beperking en leeftijd. Dit wordt ook wel feitelijke discriminatie genoemd. Als je een uitspraak of gedrag interpreteert als discriminatie, dan wordt dit ervaren discriminatie genoemd. Toch komt discriminatie nog veel voor, bijvoorbeeld op terreinen zoals op de arbeidsmarkt, school of in de openbare ruimte.
Discriminatie op grond van afkomst, etniciteit en huidskleur (ras) wordt ook wel rassendiscriminatie of racisme genoemd. Naast deze juridische definitie, verwijst racisme ook naar een ideologie of idee waarbij ervan uitgegaan wordt dat mensen op basis van kenmerken, zoals huidskleur, afkomst en etniciteit (o.a. gedeelde cultuur en geschiedenis) in duidelijke vaststaande groepen kunnen worden verdeeld.² Deze rassen zijn echter zelf door de mens bedacht, want feitelijk zijn alle mensen genetisch voor 99,9% aan elkaar gelijk. Daarnaast wordt met racisme geïmpliceerd dat een bepaald ‘ras’ superieur is aan het andere. Racisme kan zich in verschillende vormen voordoen. Zo kan het zich uiten in racistisch schelden zoals ‘[scheldwoord] Chinees, ga terug naar je eigen land!’, maar ook in ongelijke behandeling zoals geweigerd worden voor een café, omdat je er Aziatisch uitziet. Als een bepaalde groep structureel wordt buitengesloten op basis van geschreven of ongeschreven regels, dan noemt men dit institutioneel racisme. Een voorbeeld van institutioneel racisme is structureel vaker worden afgewezen voor een bezichtiging van een huurwoning dan mensen met een Westers klinkende naam.³
Uit onderzoek blijkt dat stereotypen en vooroordelen belangrijke voorspellers zijn voor discriminatie en racisme.⁴ Stereotypen zijn overdreven en generaliserende beelden of opvattingen over mensen uit een groep. Deze beelden worden gebruikt om informatie te categoriseren en de werkelijkheid te versimpelen. Ze kunnen zowel positieve als negatieve kenmerken bevatten, maar zijn altijd inaccuraat als ze toegepast worden op ieder groepslid.⁵ Zo kan een negatieve stereotypering zijn dat alle Chinese Nederlanders slecht Nederlands spreken. Dit is niet alleen beledigend, maar het geldt ook zeker niet voor alle Chinese Nederlanders. Een positieve stereotypering is bijvoorbeeld dat alle Chinese Nederlanders goed zijn in wiskunde. Dit komt misschien positief over, maar het kan heel ongemakkelijk aanvoelen voor diegene die het te horen krijgt. Diegene wil helemaal niet worden voorgetrokken als ‘betere’ persoon. Mensen die geconfronteerd worden met positieve discriminatie kunnen zich ook minderwaardig voelen, omdat ze niet in het stereotype passen en dus niet aan de verwachtingen voldoen. Daarnaast kunnen mensen die positieve discriminatie toepassen zich ook minderwaardig voelen ‘Ik ben geen Chinees, dus ik zal wel minder goed zijn in rekenen en piano spelen dan elke andere Chinees’’. Dit gevoel van minderwaardigheid kan zich weer uiten in pesterijen en/of een machtsconflict. Vooroordelen zijn anders dan stereotypen en bevatten negatieve gevoelens ten aanzien van groepen mensen. Vooroordelen gaan over een gebrek aan waardering en het hebben van een (zekere mate van) afkeer van mensen omdat ze worden gerekend tot een bepaalde groep.⁶ Mensen kunnen hier zowel bewust als onbewust van zijn. Zo kan iemand zich niet bewust zijn van zijn vooroordelen ten aanzien van bijvoorbeeld mensen met een Aziatisch uiterlijk, maar daar wel naar handelen. Bijvoorbeeld door niet naast iemand met een Aziatisch uiterlijk te gaan zitten, omdat hij denkt dat alle Aziaten vies zijn. Als een negatief vooroordeel over een groep mensen breed door mensen in de samenleving gedeeld wordt, dan noemen we dat ook wel een (publiek) stigma.⁷
Vooroordelen kunnen zich daarnaast ook uiten in micro–agressies (microaggressions). Micro–agressies zijn alledaags subtiel gedrag – verbaal of non-verbaal en opzettelijk of onopzettelijk – tegen groepen in de samenleving die voortkomen uit vooroordelen. Deze opmerkingen zijn vaak denigrerend en beledigend. Een voorbeeld hiervan is “Chingchangchong, waarom praat je niet terug?” of als iemand je vraagt waar je nou écht vandaan komt. Het is mentaal erg pijnlijk als mensen grappen maken die overduidelijk over je afkomst of uiterlijk gaan. Het kan behoorlijk steken en daarom noemen ze micro–agressies soms ook wel muggenprikjes. Eéntje is niet zo erg, maar als je er honderden binnen een bepaalde tijd krijgt, is het toch enorm pijnlijk.
Ook kan discriminatie soms samengaan met pesten. Pesten gebeurt als iemand gedurende langere tijd door anderen beledigd wordt op manieren die leiden tot fysieke verwonding en/of psychisch lijden. Het kan variëren van woordgrapjes tot structureel geweld of afpersing. In extreme gevallen kan het leiden tot zelfdoding. De bekendste vormen zijn pesten op school en pesten op de werkvloer. Maar ook daarbuiten kan pesten voorkomen zoals op straat, bij het sporten of bij hobbygroepjes. Pesten is structureel en brengt het slachtoffer tot wanhoop. Pesten kan ook samengaan met racistische opmerkingen, bijvoorbeeld: “Jij mag niet bij ons groepje, stink Chinees.’’ Zulke racistische opmerkingen kunnen worden ervaren als aanvallen op de waarden, loyaliteiten en verplichtingen die centraal staan in iemands identiteitsgevoel en eigenwaarde. Daarom kunnen dit soort opmerkingen als extra pijnlijk worden ervaren.
Mensen die met discriminatie, racismepesten te maken krijgen, ontwikkelen soms verschillende coping strategieën, dit zijnmanieren om met stressvolle of problematische situaties om te gaan. Eén van deze coping strategieën is normaliseren. Normaliseren is het normaal maken van bijvoorbeeld racisme en discriminatie. Hierbij worden vaak zinnen gebruikt als ‘’het gebeurt al zolang, alsof ik dat kan veranderen’’ of ‘’het hoort gewoon bij het leven in Nederland’’. Andere vormen van coping mechanismes zijn bijvoorbeeld vermijding, confrontatie of steun zoeken bij anderen.⁸
Omdat racisme diepgeworteld is in de samenleving, is het vaak moeilijk voor mensen om met antiracistische kritiek om te gaan. Wanneer mensen geconfronteerd worden met kritiek op racistische uitspraken of gedragingen, schieten ze daarom vaak snel in een van hun afweermechanismes, zoals verdedigingsstrategieën om je te beschermen tegen pijnlijke gevoelens. Eén voorbeeld van een afweermachismes is gaslighting. Gaslighting is een vorm van psychologische manipulatie waarbij de realiteit van het slachtoffer in twijfel wordt getrokken. Bagatelliseren is hier een vorm van en verwijst naar het wegschuiven van bijvoorbeeld pesterijen, discriminatie en racisme door het kleiner te maken dan het daadwerkelijk is.⁹ Het effect van gaslighting is dat het slachtoffer zich niet gehoord en erkend voelt, maar ook een angst ontwikkelt om dit later nog een keer te benoemen. Gaslighting kan in allerlei situaties voorkomen, bijvoorbeeld als iemand een racistische opmerking maakt en je er iets van zegt. Veelgehoorde opmerkingen zijn: “het is maar een grapje”, “ik bedoelde het niet zo, je reageert veel te gevoelig” of “aar maak je je druk om? Als je naar groep x kijkt, zij hebben te maken met fysiek geweld!” worden met kritiek over adoptie, bijvoorbeeld door opmerkingen zoals, “maar je hebt nu toch een liefdevol gezin waar je bij woont?” of “als je in land x was gebleven, dan had je het veel slechter, je zou dankbaar moeten zijn’’.
Omdat racisme zo diepgeworteld is in de samenleving, zie je deze afweermechanismes dan ook vaak bij witte mensen in racismedebatten. Zo kunnen ze zich op verschillende manieren uiten: woede, angst, schuldgevoelens, stilte, huilen of zelfs letterlijk weggaan wanneer ze geconfronteerd worden met zaken die huidskleur en racisme betreffen. Dit komt vaak omdat ze zich niet bewust zijn van hun eigen white privilege of dit simpelweg niet willen erkennen. White privilege ofwel wit privilege is een concept dat verwijst naar de onzichtbare en grotendeels onbesproken voordelen waarvan witte mensen in het alledaagse leven van genieten enkel op basis van hun witte huidskleur. Al deze voordelen zijn voor hen zo vanzelfsprekend dat het hen bijna nooit opvalt. Zo kunnen ze bijvoorbeeld te laat komen, zonder dat het aan hun huidskleur wordt gekoppeld, zien ze zichzelf terug in magazines en tv-series zonder erbij na te denken en hoeven ze niet na te denken over of ze worden nageroepen vanwege hun huidskleur. Echter, dit betekent niet dat witte mensen geen moeilijk leven kunnen hebben, maar dat hun huidskleur nooit reden is geweest om nadelig te worden behandeld.
Word je zelf racistisch nageroepen of buitengesloten vanwege je Aziatische afkomst of uiterlijk? Meld discriminatie via de app Discriminatiemelder of bij een antidiscriminatiebureau bij jou in de buurt. Ook als je niet zelf degene bent die gediscrimineerd wordt, kun je een melding maken bij een antidiscriminatiebureau. Bijvoorbeeld als je een vriend(in) of familielid hebt die racistisch bejegend wordt. Het is niet alleen belangrijk om de omvang van racisme beter in kaart te brengen, maar ook kun je advies vragen over hoe je kan omgaan met de situatie.
1 https://mensenrechten.nl/nl/discriminatie-uitgelegd
2 https://radar.nl/publicaties/monitor-discriminatie-2018-rotterdam/
3 https://www.vastgoedbelang.nl/assets/Uploads/Onderzoeksrapport-discriminatie-op-de-Utrechtsewoningmarkt.pdf
4 https://www.kis.nl/artikel/les-over-vooroordelen-en-stereotypen-op-school-bewustwording-wel-echt-deeerste-stap
5 https://www.annefrank.org/nl/downloads/filer_public/ee/f0/eef0eb3b-c48f-47fb-8b25-bf60fee176a7/begin_bij_jezelf_1.pdf
6 https://www.kis.nl/sites/default/files/wat-werkt-bij-het-verminderen-van-discriminatie-def_0.pdf
7 https://www.samensterkzonderstigma.nl/wat-is-stigma/kennis/over-stigma/
8 https://www.bureauomlo.nl/beschaafd-reageren-op-gezellig-racisme/
9 https://www.greelane.com/nl/science-tech-math/sociale-wetenschappen/what-is-gaslighting-4163621/
Als geadopteerde is het herkenbaar om jezelf niet helemaal thuis te voelen binnen je lichaam en/of je omgeving. Je kan je misschien anders voelen dan de mensen om je heen, terwijl je in dezelfde omgeving bent opgegroeid. Misschien voel je je eenzaam en ken je geen mensen waar je aan kan relateren. Of is het zelfs zo dat je je anders voor doet, om zo toch in een bepaalde cluster te kunnen zitten.
Dit zijn allemaal kwesties die te maken hebben met je identiteit. Maar wat is dat nou eigenlijk, identiteit? Maaike Kruijsen schrijft op haar website, in het artikel “Identiteitscrisis, een donkere nacht in de ziel”, dat je identiteit een samenvoeging is van alle aspecten die bij jou horen. Onder deze aspecten vallen bijvoorbeeld:
Wanneer deze aspecten niet goed samenkomen is er een kans dat er dus een identiteitscrisis kan ontstaan. Maar wat houdt dat nou in?
“Een identiteitscrisis is een (tijdelijke) toestand van twijfel over wie je bent. Je voelt je volslagen onzeker over je gevoelens, gedachten, bewustzijn en overtuigingen. Je ‘ik’ is zoek en je twijfelt aan je kwaliteiten en wat je te bieden hebt. Het voelt alsof de bodem onder je is weggeslagen” (Kruijsen, z.d.).
Een identiteitscrisis kan zeker voorkomen wanneer je bijvoorbeeld geadopteerd bent. Dit komt omdat je als geadopteerde niet altijd even zeker bent over wie je bent. Voor velen is het onbekend wie hun biologische ouders zijn, wanneer en waar ze precies geboren zijn. Ook zijn velen opgegroeid in een omgeving met een andere cultuur dan waarin ze zijn geboren en is er een onzekerheid over de wenselijkheid van het kind.
Volgens Adoptievoorzieningen is het lastig voor geadopteerde kinderen om een gezond zelfbeeld en identiteit te ontwikkelen om de volgende redenen:
Maar hoe kom je hier nu vanaf, of hoe ga je om met identiteitscrisis?
Als je zelf ook met identieke klachten zit raad Adoptiepedia aan om met iemand te praten in je omgeving. Dit kan bijvoorbeeld familie, een vriend of vriendin, maar ook de huisarts zijn. Mocht je je hierbij niet fijn bij voelen, biedt Adoptiepedia ook steun bij het zoeken van identiteit door middel van bijvoorbeeld buddycoaches.
Voor een geadopteerde kan het ontwikkelen van de identiteit extra worden bemoeilijkt door het verschil tussen het innerlijk en uiterlijk. De opvoeding kan hierbij een grote rol spelen voor Chinees geadopteerden. Zij hebben namelijk een Chinees uiterlijk, maar zijn op een Nederlandse manier opgevoed. Daarbovenop zijn de ouders vaak witte Nederlandse mensen met een veelal witte familie. Dat laatste zorgt ervoor dat adoptieouders vaak geen eigen ervaringen hebben hoe het is om een Oost-Aziatisch uiterlijk te hebben in Nederland en hierdoor geen eigen ervaringen hebben met racisme. Daarbovenop wijst Amerikaans onderzoek (Bergquist, Campbell, & Unrau, 2003) uit dat ouders het verschil in uiterlijk tussen hen en hun kinderen kunnen afzwakken. De onderzoekers vragen zich hierbij af in hoeverre ouders hun kinderen kunnen voorbereiden op racisme en discriminatie.
Representatie is voor niet-witte mensen in een witte maatschappij belangrijk. Dit betekent in dit geval dat een Chinees geadopteerde andere mensen om zich heen ziet die ook een Oost-Aziatisch uiterlijk hebben. Vooral de media kunnen een grote rol spelen bij representatie. Doordat Oost-Aziatische personen in de media (vooral in het verleden) op een bepaalde manier worden neergezet ontstaan er stereotypen en karikaturen, zoals dat Oost-Aziaten een gek accent hebben, de vrouwen stil en onderdanig zijn en de ogen als streepjes worden getekend. Op deze manier vormen de media bepaalde beelden en verwachtingen van Oost-Aziaten, die lang niet altijd kloppen. Vooral voor Chinees geadopteerden in Nederland kan dit een erg negatieve impact hebben, omdat zij zich door de Nederlandse opvoeding van binnen Nederlands kunnen voelen, maar dit voor de buitenwereld niet direct zichtbaar is.
De confrontatie met het Chinese uiterlijk komt vaak voor tijdens interacties met andere mensen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de volgende vragen en opmerkingen:
Je zou een deel van deze vragen/opmerkingen kunnen verklaren door te vertellen dat je geadopteerd bent, maar het is ook erg begrijpelijk dat je dit niet zomaar zou willen delen met iedereen. Adoptie is iets heel persoonlijks. De gevoelens die hierbij kunnen spelen kunnen voor sommigen als pijnlijk worden ervaren, door zulke interacties word je er toch weer aan herinnerd
Doordat je je als Chinees geadopteerde vaak Nederlands van binnen voelt, maar je uiterlijk ‘niet Nederlands’ is, kan er een identiteitscrisis ontstaan – een conflict tussen het innerlijk en uiterlijk. Hierover is meer te lezen op deze website bij het subkopje “Identiteitscrisis”.
De Chinese identiteit zou voor Chinees geadopteerden kunnen worden bevestigd door bijvoorbeeld naar China te reizen. Je zou je op deze manier kunnen voelen als ‘een van hen’. Toch is dit volgens het Fiom vaak niet het geval. Doordat je het land, de taal en de cultuur niet kent zoals een Chinese burger kan je je evengoed niet verbonden voelen met China.
“Het gevoel dat je in Nederland hebt, het gevoel van anders zijn en je er niet helemaal thuis voelen, kun je ook in je geboorteland hebben. Dit kan een pijnlijke ontdekking zijn en kan leiden tot een dubbele ontheemding.” (Fiom, Z.D.)
Bronnen:
Het zoeken naar jouw biologische ouders is een hele klus. Dit kost dan ook veel tijd en moeite. Denk aan het afleggen van DNA-testen, het achterhalen van informatie en de kosten die het met zich mee kan brengen. Dit kan sommigen ervan weerhouden om hun biologische ouders op te sporen. Een andere reden kan zijn dat je het bijvoorbeeld al heel druk hebt met een studie of met werk. Vaak is er dan simpelweg geen tijd om hier aandacht aan te besteden. Een aantal kiest er zelfs voor om hun biologische ouders niet te zoeken, omdat ze hier geen behoefte aan heeft. Het is mogelijk dat je je hierover schuldig voelt. Deze gevoelens kunnen storend zijn en onprettig aanvoelen.
Stichting Adoptiepedia wil jou laten weten dat het krijgen van een schuldgevoel in zo’n situatie heel normaal is. Het is ook helemaal niet erg als je daar geen behoefte aan hebt. Het komt zelfs vaker voor dan je zou denken. Toch is zo’n schuldgevoel niet prettig. Daarom biedt Adoptiepedia hulp aan geadopteerden die hier moeite en/of problemen mee ervaren.
Daarvoor heeft Adoptiepedia het AdoptieGenootschap. Het Adoptiegenootschap hoopt door middel van buddycoaches jou op weg te kunnen helpen met de problemen die jij ervaart. De buddycoaches kunnen jou onder andere acceptatie, (h)erkenning en verbinding bieden. Ook heeft Adoptiepedia op Instagram verschillende ervaringsverhalen gedeeld van geadopteerden. Hierin worden onderwerpen als racisme, jeugd en andere belevenissen besproken. Wil jij je aanmelden voor het buddytraject? Of ben je benieuwd naar de ervaringsverhalen? Lees hier de ervaringsverhalen of bezoek het Instagram account @Adoptiepedia.
